ژیوار اسکارف | شال|روسری|مانتو مزونی
نویسنده: spsdev 
به استایل آدم‌ها در دهه ۵۰ شمسی که نگاه می‌کنیم، ردپای اثرگذاری استایل هیپی‌های آمریکایی را به‌خوبی متوجه می‌شویم. از گذشته تاکنون، آمریکا نقش پررنگ و مهمی در صادرکردن فرهنگ و فشن در دنیا داشته است. حالا با برداشته‌شدن مرزهای ارتباطی، تاحد زیادی سرعت هماهنگی نقاط مختلف دنیا با هم بیشتر شده است اما در گذشته و در دهه‌هایی مانند ۵۰ شمسی هم اثرپذیری دنیای مدوفشن در نقاط مختلف جهان از ترندهای روز آمریکا بی‌نصیب نبود. در این مقاله، می‌خواهیم به‌سراغ استایل افراد در آن دوران برویم و ببینیم که ترندهای مد در روزگاران گذشته ایران چطور بوده است؟ علاقه‌ای به همراهی با ما دارید؟
استفاده از سربند و توربان
در دهه ۵۰ شمسی، استفاده از سربند و توربان‌ها رواج زیادی پیدا کرده بود. همه این ترندها ناشی از استیلای موجی بود که هیپی‌های آمریکایی به راه انداخته بودند. آنها عقاید خاصی داشتند و سعی می‌کردند که این موضوع را در استایل خود هم انعکاس بدهند. از جمله ایده‌های این دسته از جوانان برای زندگی باید به تمایل به رهایی، آزادی، ابراز سلیقه و نظر خود و میل به داشتن ذهنی باز نسبت به ایده‌های مختلف اشاره کرد. این آرمان‌ها برای بسیاری از گروه‌ها و افراد ارزشمند است اما هیپی‌ها مایل بودند که در چارچوبی قرار نگیرند و این ایدئال‌های ذهنی را با نوعی رهایی در پوشش و رفتار ابراز می‌کردند. استفاده از توربان و تدارک‌دیدن استایلی کولی‌وار هم از علایق آنها بود. اگر نگاهی به خوانندگان فعال در آن دوران هم بیاندازید، در استایلشان توربان و پیچیدن روسری و سربند را زیاد می‌بینید. همه این‌ها اثراتی از دنیای هیپی‌ها بوده است.
جلیقه‌ها و استایل‌های روستایی
در دهه ۵۰ شمسی، با رواج استایل هیپی‌ها در کشور، عناصر تیپ و ظاهرشان درمیان افراد مختلف زیاد دیده می‌شد. از جمله مؤلفه‌های پوششی‌شان، تقلید از تیپ و استایل روستاییان بود. آنها از جلیقه‌هایی مخمل‌مانند و چیزی شبیه جلیقه‌های کابویی زیاد استفاده می‌کردند. طرح لباس‌های گلدار و الهام‌گرفته از زندگی روستاییان هم زیاد درمیان جوانان باب شده بود.
توجه به سوزن‌دوزی‌های بلوچ
دهه ۵۰ شمسی با اهمیت‌دادن جوانان به مدوفشن پیش می‌رفت. عناصر جذاب وطنی هم در ترندهای آن دوران خودنمایی می‌کردند. یکی از بهترین مواردی که از دل فرهنگ ایرانی وارد سبک پوششی لباس‌های مجلسی و فاخر شده بود، سوزن‌دوزی زنان بلوچ بود. زنان این خطه از ایران با هنر بی‌نظیرشان، پارچه‌هایی با طرح‌های بسیار زیبا تولید می‌کنند. استفاده ملکه وقت از چنین پارچه‌ای در چندین استایل هم در رونق‌گرفتن پوشیدن لباس‌هایی با سوزن‌دوزی‌های بلوچی نقش داشت.
پیراهن‌های گلدار
در دهه ۵۰ شمسی، لباس‌هایی با پارچه‌های طرحدار هم بسیار مشهور و معروف شده بود. طرح پیراهن گلدار و مدل‌های دیگر درمیان خانم‌ها معمولا رواج دارد اما در دهه ۵۰، مردان هم از این پیراهن‌ها زیاد استفاده می‌کردند. پیراهن‌هایی با یقه پهن و تیز که اغلب روی یقه کت قرار می‌گرفتند در کنار شلوارهایی با دمپای گشاد از جمله ترندهای موردعلاقه مردان بود. گاهی آنچنان دمپای شلوارها گشاد بود که پهنایش هم‌عرض و تراز کمر شلوار به‌نظر می‌رسید. این ترند هم درمیان مردان در دهه‌های بعدی دیده نشد. در زمان فعلی و بعدها، پیراهن‌های گلداری در استایل هاوایی میان مردان رایج شد اما طرح پیراهن‌های گلدار استایل مذکور متفاوت از پیراهن‌های طرحدار استایل هیپی‌وار است.
کفش‌های لژدار
از جمله عناصر تیپ و پوشش افراد و به ویژه جوانان در دهه ۵۰ شمسی، کفش‌هایی با پاشنه‌های توپُر و بلند بود. این سبک از کفش‌ها با شلوارهای بوت‌کات یا همان دمپاگشاد ترکیب مناسبی می‌ساختند. فرقی نمی‌کرد که خانم هستید یا آقا، کفش‌های لژدار از مهم‌ترین عناصر استایل در دهه ۵۰ شمسی بودند.
پانچوها
در تصویر بالا، نمونه‌ای از استایل یک هیپی آمریکایی را با پانچویی در تن می‌بینید. این استایل در ایران و از سوی مردان آنچنان استفاده نمی‌شد اما مدل پانچوی مرد درون این عکس، میان خانم‌های دهه ۵۰ شمسی رواج پیدا کرده بود. به‌طور کلی، پانچوها در آن دوران از طرفداران زیادی برخوردار بودند. پانچوها در واقع، رویه‌های شنل‌مانندی هستند که در تمام فصول کاربرد دارند. در واقع، امکان دوخت آنها با جنس‌های تنوعی از پارچه مقدور است و گزینه جذابی برای خانم‌هایی با اندام‌های مختلف هستند. البته کسانی که اضافه‌وزن ندارند و قامتشان بلند و کشیده است، با پانچو جذاب‌تر می‌شوند. مروری بر استایل خوانندگان معروف دهه ۵۰ شمسی هم نشان می‌دهد که استفاده از پانچوها در استایل جوانان دهه ۵۰ شمسی بسیار رایج بوده است.
یقه پیراهن‌ها روی کت
همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، گذاشتن یقه پیراهن روی یقه کت از ترندهای دهه ۵۰ شمسی بود. در تصویر بالا که استایلی از یک فرد خارجی در دهه ۵۰ شمسی است، به‌خوبی ترندهای آن زمان را که مشابه با درون ایران بود، به نمایش می‌گذارد. به شلوار دمپاگشادو کفش لژدار مردانه نگاه کنید. استایل خانم درون تصویر هم تا حد زیادی نماینده استایل زنان داخل ایران در دهه ۵۰ شمسی است. بوتی بلند با لژی توپر و پیراهن گلداری که در بخش کمر بسیار ظریف و باریک دوخته شده است.
شلوارهایی با دمپای دوخته‌نشده
از جمله استایل‌های رایج دهه ۵۰ شمسی باید به شلوارهای جین دمپاگشاد هم اشاره کنیم. این شلوارها میان زنان و مردان رواج زیادی داشتند و علاوه بر دمپای گشادشان، ویژگی شاخص دیگری هم برایشان تعریف می‌شد. چه شاخصه‌ای؟ این شلوارها دمپای دوخته‌نشده داشتند. دمپای آنها حالت رشته‌رشته و پارچه‌ای ساده را داشت که فقط برش داده شده بود. به نظر می‌رسد که این سبک از شلوارها هم بی‌تأثیر از استایل رها و بی‌چارچوب هیپی‌ها نبود. شلوارهای جین این مدلی هم با کفش‌های لژدار پهن و بلند آن دوران ست می‌شد.
در آخر
با نگاهی به ترندهای مدوفشن می‌توانیم پیرنگ فرهنگ و وضعیت مسلط بر هر دوران را تشخیص بدهیم. در دهه ۵۰ شمسی هم جامعه ایرانی تحت‌تأثیر استایل هیپی‌های آمریکایی قرار داشت و در کنار آن هم توجه به استایل و مد درمیان افراد و به ویژه جوانان با استقبال زیادی روبه‌رو شده بود. رشد اقتصادی روی رونق‌گرفتن حواشی زندگی از جمله استایل اثرات مثبتی می‌گذرد. دهه ۵۰ هم از این موضوع بی‌نصیب نمانده بود. اگر به آلبوم قدیمی‌ترهای خانواده و خویشاوندان خود نگاهی بیاندازید، می‌توانید با استایل و سبک پوشش آن دوران بیشتر آشنا شوید.
